نمیدونم اگرجلال میخواست این مطلب رادرخلال جنگ ایران و عراق ویا بعداز آن بنویسد،چه به قلم می آورد؟!
نمیدونم اگر جلال میخواست این مطلب را در خلال جنگ ایران و عراق و یا بعد از آن بنویسد ، چه به قلم می آورد ، الله اعلم . این مطلب در سال 41 نوشته شده و بعد از گذشت 51 سال - قبل از انقلاب و جنگ و ... - هنوز با آدم حرف میزنه . این متن برگرفته از کتاب سفر به ولایت عزرائیل برایتان منتخب کرده ام . فقط یک درخواست صمیمانه از دوستان دارم ، خواهشا" فقط و فقط کسانی که متن را کامل میخونند کلید می پسندم را فشار دهند ، همین .
قبل از خواندن مطلب:
کلمه عجم به چه معناست ؟
در برهه ای از زمان به کسی که زبان عربی را متوجه نمیشد اعجمی میگفتند که این لقب در دوره موالی بیشتر به ایرانیان اطلاق میشد. برای اولین باردر دوره بنی امیه کاربرد تحقیر آمیز کلمه عجم برای مترادف پارسی و مجوس بیان شدهاست. اما امروزه کاربرد معنای تحقیر آمیز"زبان کند(الکن)" بندرت در ادبیات عرب جایگاه دارد. البته هنوز هم در بعضی از شهرهای خلیج فارس بعضی اعراب سنی تندرو و یا عدهای قوم گرایان، کلمه عجم را بویژه به شکل "اعجمی " برای تحقیر بر ضد شیعیان و ایرانیان بکار میبرند .
کلمه رافضی به چه معناست ؟
رافضی از ریشه رفض به معنی ترک و رها کردن است . وهابیان وگروهی از اهل سنت ، شیعیان را ، رافضی نامیده اند . رافضی به معنای ساده در نظر گروه اهل سنت به کسی گفته میشود که علی بن ابیطالب و اهل بیت "ع" را افضل از شیخین میداند و به شیخین توهین می کند. اهل سنت از کاربرد امروزی کلمۀ رافضی قصد تحقیر شیعیان را داشته اند و اینکه آنان مسلمان نیستند و از دین خارج شده اند!
سخن جلال آل احمد در مورد اعراب در کتاب خود سفر به ولایت عزرائیل
من شرقی غیر عرب ، فراوان چوب اعراب را خورده ایم و هنوز می خوریم با این همه باری که از اسلام بدوش من بوده است و هنوز هست ، ایشان مرا عجم می دانند. رافضی هم می دانند. محرابی برای تشیع من قایل نیستند و چون بدتر از من ، چشم به غرب و صنایع اش دوخته اند ، اصلا مرا نمی بینند که هیچ ، مرا سر خر هم می دانند. بوشهر و بندرعباس من کور شده است تا کویت و بصره ی او ، بندر آزاد باشد. دعوای شط العرب از مرگ عثمانی تا کنون میان من و عراق باقی است.
زائر ایرانی چه در عتبات و چه در مکه و مدینه ، بد رفتاری میبیند. در عین حال که تهران من مبدل به پاریس کوچکی برای هر نم کرده دستگاه شیوخ خلیج که به دنبال اجناس قاچاق به زیارت مشهد بروند - حکام وقت مملکت من گول همین ظاهر ناآراسته را خورده اند که گمان کرده اند یا این مهمان نوازی های مشکوک زیر پای ناصر را در خلیج می روبند .
و تازه این عرب ، اصلا دیگر عرب نیست . با این همه برای عراقی و مصری و سوریه ای و کویتی که مسلما هیچ کدامشان بازمانده دوره جاهلیت نیستند (!) - تنها منم که هنوز "عجم" مانده ام . یعنی تنها "عجم" روزگار برای این عرب کادیلاک سوار کنار خلیج! همه اعجام دیگر حالا بدل شده اند به سروران و صاحبان نفت. اروپایی و آمریکایی را میگویم . حتی ژاپونی را که در این سوی عالم و برای اعراب نه تنها نشانی از عجم بودن ندارند بلکه سکه های رایج روزگار ما را با خود با این سو می آورند . تا شیوخ شخبوط و آل صباح و زاد و رود سعودی ها بر آن مهرها بزنند و به جای خطبه خواندن در مساجد جامع ، رادیوهاشان فریاد جاز آمریکایی بردارد و دلی دلی ام کلثوم را.
حق هم چنین است . چون روزگاری که این من شرقی ، در تن برامکه و بنوعمید و بنو مهلب ، عالم را می گرداند ، گذشته است و به جای زر جعفری ، اکنون دلار و لیره مسلط بر بازار بصره و بغداد و شام است ! و البته که در چنین اوضاعی کویتی حق دارد که مرا نبیند در حالی که هنوز بازوی کاری ساحل نشینان فارس که از فقر و بیماری و عطش زاد و بوم شان گریخته اند بنای معجل دولت نفتی او را بالا برده است!
و عراقی البته که حق دارد شط العرب را دم به دم به روی خرمشهر ببندد. چرا که تنها صادرات خاک عراق که به صورت مهر نماز به این سو می آید درس مساوی است با صادرات خرمای خوزستان.
این همه را می گویم نه به قصد طرح یک دعوی ارضی . و نه به مقصد تجدید کینه ای . یا از سر کوته نظری سیاستمدارانه ای . اینها همه درد دلی است تا بدانیم که من شرقی به چه روزی گرفتار است ، و ما شرقیان به طور کلی .
در روزگاری که اروپای غربی با بوق بازار مشترک خود حتی گوش آمریکا را کر کرده است ، ما در درون چنین دیوارهای قطوری ، به چنین فضاهای تنگی قناعت کرده ایم . من عجم از این سر میزنم که تازه عجم نیستم . او که عرب است از آن سر میزند که تازه عرب نیست . و آن وقت در این میانه ، رهبران سیاسی مصر هم برای من دعوی خلافت اسلامی دارند . برای من که به زعم ایشان رافضی ام! و تازه خود این رهبر خلافت اسلامی مصر کیست؟ . به ضربه اول خالد بن ولید حتی زبان و ادب خویش را فراموش کرد و پس از قرن ها سواری دادن به مملوکان ، اکنون بر کوهان سنگی اهرام نشسته است و کلئوپاترا را به عنوان بدل ما یتحلل "جینالولو" بر پرچم ادبیات و مطبوعات غرب زده خود کوبیده و به تماشای آثار فراعنه از چهار گوشه عالم جهانگرد ، گدایی میکند و با این همه دعوی خلافت اسلامی دارد! و این رهبر مصری هم حق دارد . چون روزگاری بود که من گوشه قالی را در آبادان تکان دادم و او چهار پنج سال بعد به حرکت گوشه دیگر همان قالی در سوئز جست و خیزی کرد به گمان این که کرسی او را جبرئیل تکان میداده .
و پس از همه اینها ، اعراب ، اصیل ترینشان سعودیانند که همچون خوکان به چرا در منجلایی از نفت سرگرمند که دست قضای الهی در هزار و چهارصد سال پیش کعبه را همچون گوهری در میانشان نشانده است . و البته که این گوهر اکنون دیگر برای امرای سعودی تابشی ندارد . چون سر ایشان سی چهل سال است که به آخور نفت گرم است . اگر روزگاری بود که به زیارت من و امثال من شرقی خرج یک ساله معیشت تمام بادیه نشینان حجاز را میداد ، اکنون از ریزه سفره نفت است که زاد و رود صعودی بر آن دیار ، شلنگ تخته ها میزند و شتران بادیه را نیز حق هاست . و این سودی که احترامی برای خود کعبه قائل نیست برای من چه احترامی میتواند قائل باشد که زائر کعبه بوده ام؟ کعبه او اکنون به "ریاض" و "ظهران" نقل مکان کرده است که دکل های چاه های نفت به جای گلدسته مساجد در زمین هایشان رویید . و اگر هنوز سعیی می کند ، سعی میان صفا و مروه نیست . میان "آرامکو" و "استاندارد اویل" است . یا سعی میان پاریس و نیویورک با حرم سرایی در پشت سر و آبروریز اسلام. و با همه فضاحت هایشان و معالجه بواسیرها و پروستات هاشان .
و این منی که از اعراب بی اصالت چنین چوب ها خورده است اکنون از حضور اسرائیل در شرق شاد است . از حضور اسرائیل که میتواند لوله شیوخ را ببرد و نطفه طلب حق و انصاف را در دل هر عرب بدوی بنشاند و سرخرها بسازد برای حکومت های بی قانون عهد دقیانوسی ایشان .
این پوسته ها که پایه درخت کهن اما تنومند اسلام در این صحراهای فقر مانده به علامت سوسماری که روزگاری زندوزایی داشته ، باید به تندباد وحشت حضور اسرائیل از جا کنده شود تا من شرقی بتواند از جبروت حکومت های دست نشانده نفت خلاصی یابد و حضور اسلام را لمس کند که اکنون زیر زنجیر تانک های امریکایی در سراسر شرق می کوبندش و حضورش را به حضوری مخفی بدل کرده اند و بی دسترس به وسایل انتشاراتی و منابع کسب خبر در خواب اصحاب کهف فروش کرده اند ...
