کربنات ها

ویژگیهای عمومی:

  1- کربناتها گروهی از کانیها هستند که در ترکیب آنها مجموعه آنیونی CO₃^-2  وجود دارد.

  2 - مجموعه آنیونی CO₃^-2  ساختمان مثلثی دارد بطوری که که اکسیژن در گوشه‌ها و اتم کربن در مرکز آن قرار دارد.

            3- کربناتها در مجاورت اسیدها می‌جوشند

 CO₃^-2 + 2H⁺                        CO₂ + H₂O

انواع کربناتها:

1- گروه کلسیت (هگزاگونال)

1-1 کلسیت CaCO₃

1-2 منیزیت MgCo₃

1-3 سیدریت FeC₃

1-4 رودوکروزیت MnCO₃

1-5 اسمیت زونیت ZnCO₃

2- گروه آراگونیت

(ارتورمبیک)

2-1 آراگونیت CaCO₃

2-2 ویتریت BaCO3

2-3 استرونسیانیت SrCO₃

2-4 سروزیت PbCO₃

3- گروه دولومیت (هگزاگونال)

 3-1 دولومیت   

Ca,Mg(CO₃)₂

        3-2 آنکریت

Ca,Fe(CO₃)₂  

 

ویژگیهای عمومی گروه کلسیت:

1- ساختمان مثلثی CO₃ سبب ایجاد ساختمان رمبوهدری  و رخ کامل رمبوهدری شده است.

2- ساختمان آنها شبیه نمک طعام است و در آن گروههای CO₃ به جای کلر و اتم کلسیم به جای سدیم می‌نشیند.  

3- کلسیم دارای عدد هم آرائی 6 است.

ویژگیهای عمومی گروه آراگونیت:

1- ماکل هگزاگونالی دروغین

2- سیستم تبلور ارتورمبیک است

3- کلسیم دارای عدد هم آرائی 9 است

ویژگیهای عمومی گروه دولومیت:

            1- ساختمان شبیه کلسیت است (هگزاگونال رومبوهدری)

            2- اتمهای منیزیم و کلسیم در لایه‌هایی به تناوب قرار می گیرند.

کلسیت     CaCO₃

سیستم تبلور: هگزاگونال /  شکل بلوری: توده‌های بلوری دانه ریز تا درشت، متراکم، استالاکتیتی  / رنگ (و رنگ خاکه): بیرنگ تا سفید، قهوه ای تا سیاه

جلا: شیشه ای تا خاکی / رخ و شکستگی: کامل / سختی:  3 / وزن مخصوص: 71/2 / محیط تشکیل: سنگهای رسوبی، آذرین، دگرگونی، هیدروترمال ...

موارد مصرف: تولید سیمان و آهک

منیزیت     MgCO₃

سیستم تبلور: هگزاگونال /  شکل بلوری: بلورهای رمبوهدری، توده‌های دانه ریز و درشت / رنگ (و رنگ خاکه):سفید، خاکستری، قهوه ای، زرد

جلا: شیشه ای تا خاکی / رخ و شکستگی: کامل / سختی:  5/3-5 / وزن مخصوص: 3-2/3 / محیط تشکیل:رسوبی، دگرسانی سنگهای منیزیم دار (سرپانتین و پریدوتیت) / موارد مصرف: تولید اکسید منیزیم، آجرهای نسوز،کوره های الکتریکی...

سیدریت     FeCO₃

سیستم تبلور: هگزاگونال /  شکل بلوری: بلورهای رمبوهدری، کنکرسیون، تجمع دانه‌ ریز / رنگ (و رنگ خاکه):قهوه ای روشن تا تیره / جلا: شیشه ای  رخ و شکستگی: کامل / سختی:  5/3-4 / وزن مخصوص:  96/3 / محیط تشکیل: جانشینی، رگه ای، همراه با سنگهای رسی، درون شیلها / موارد مصرف: سنگ معدن کم اهمیت آهن

رودوکروزیت     MnCO₃

سیستم تبلور: هگزاگونال /  شکل بلوری: توده‌های دانه ریز و یا رخ پذیر، گاهی بلورهای رمبوهدری / رنگ (و رنگ خاکه): قرمز، صورتی، قهوه ای

جلا: شیشه ای  / رخ و شکستگی: کامل / سختی:  5/3-4 / وزن مخصوص: 5/3-7/3 / محیط تشکیل: رگه ای هیدروترمال / موارد مصرف: سنگ معدن کم اهمیت منگنز

اسمیت زونیت     ZnCO₃

سیستم تبلور: هگزاگونال /  شکل بلوری: کلیه‌ای، استالاکتیتی و پوششی، بلورین و گاهی رمبوهدری / رنگ (و رنگ خاکه): بیرنگ، سفید، سبز

جلا: شیشه ای  / رخ و شکستگی: کامل / سختی:  5/4-4 / وزن مخصوص: 3/4-45/4 / محیط تشکیل: برونزا د،همراه با نهشته‌های روی در سنگهای آهکی موارد مصرف: سنگ معدن روی

آراگونیت     CaCO₃

سیستم تبلور: ارتورمبیک / شکل بلوری: سوزنی، تجمع شعاعی، صفحه ای، دوقلویی / رنگ (و رنگ خاکه): بیرنگ،سفید زرد کم رنگ / جلا: شیشه ای        ماکل: حلقوی هگزاگونال کاذب / رخ و شکستگی: مشخص / سختی: 5/3-4 / وزن مخصوص: 95/2 / محیط تشکیل: نهشته‌های سطحی، چشمه های آبگرم، صدف نرم تنان ...

ویتریت     BaCO₃

سیستم تبلور: ارتورمبیک / شکل بلوری: کلیه‌ای، ستونی و دانه‌ای  / رنگ (و رنگ خاکه): بیرنگ، سفید، خاکستری / جلا: شیشه ای  / ماکل: حلقوی هگزاگونال کاذب / رخ و شکستگی: مشخص / سختی:  5/3 / وزن مخصوص:3/4  / محیط تشکیل: رگه های هیدروترمال / موارد کاربرد: سنگ معدن کم اهمیت باریم

استرونسیانیت     SrCO₃

سیستم تبلور: ارتورمبیک / شکل بلوری: سوزنی، شعاعی و دانه‌ای  / رنگ (و رنگ خاکه): سفید، خاکستری، سبز / جلا: شیشه ای / ماکل: حلقوی هگزاگونال کاذب / رخ و شکستگی: خوب / سختی:  5/3-4 / وزن مخصوص: 7/3 / محیط تشکیل: رگه های هیدروترمال / موارد کاربرد: سنگ معدن استرونسیم (آتشباری، گلوله‌های منور ...)  

سروزیت     PbCO₃

سیستم تبلور: ارتورمبیک /  شکل بلوری: صفحه ای، شبکه ای، دانه‌ای، رشته‌ای، متراکم و خاکی / رنگ (و رنگ خاکه): بیرنگ، سفید، خاکستری

جلا: الماسی / ماکل: حلقوی هگزاگونال کاذب / رخ و شکستگی: رخ خوب / سختی:  5/3-3 / وزن مخصوص: 55/6 / محیط تشکیل: کانی برونزاد سرب

موارد کاربرد: سنگ معدن مهم سرب

دولومیت CaMg(CO₃)₂

سیستم تبلور: هگزاگونال / شکل بلوری: رمبوهدری، دانه‌ای، توده‌ای رخ پذیر، دانه ریز و متراکم  / رنگ (و رنگ خاکه): بیرنگ، سفید، خاکستری

جلا: شیشه ای / رخ و شکستگی: رخ کامل / سختی:  5/3-4 / وزن مخصوص: 85/2 / محیط تشکیل: رسوبی، دگرگونی، رگه های هیدروترمال ...

موارد کاربرد: سنگ ساختمانی و سنگ نما، تولید سیمان، تولید منیزیم ...

آنکریت CaFe(CO₃)₂

سیستم تبلور: هگزاگونال / شکل بلوری: رمبوهدری، دانه‌ای، توده‌ای رخ پذیر، دانه ریز و متراکم  / رنگ (و رنگ خاکه): سفید مایل به زرد تا قهوه ای

جلا: شیشه ای / رخ و شکستگی: رخ کامل / سختی:  5/3-4 / وزن مخصوص: بیش از  85/2 / محیط تشکیل:رسوبی، دگرگونی، رگه های هیدروترمال ...

موارد کاربرد: سنگ ساختمانی و سنگ نما