اسید پانتوتنیک چیست؟

ویتامین B5 که پانتوتنیک اسید یا پانتوتنات نیز نامیده می شود، برای سلامتی ضروری است. B5 نیز مانند تمام ویتامین های گروه B، به بدن در تبدیل غذا به انرژی کمک می کند. ویتامین B5 بطور طبیعی در بسیاری از منابع غذایی یافت می شود. در حقیقت پانتوتنیک را به «از همه جا» ترجمه می کنند، به این دلیل که این ویتامین از طریق بسیاری از مواد غذایی در دسترس است.

کلم پیچ، کلم، تخم مرغ، قلوه و جگر از منابع خوب ویتامین B5 هستند.

فواید
ویتامین B5 برای بدن انسان فواید زیادی دارد. بر مبنای تحقیقی که در نشریه «ویتامین ها و هورمون ها» چاپ شد، این ویتامین به شکل کوآنزیم (A (CoA در سلول های زنده یافت می شود، CoA برای انجام بسیاری از واکنش ها ضروری است. ویتامین های گروه B کربوهیدرات را به گلوکز تبدیل می کنند، گلوکز سوخت رایج بدن برای تولید انرژی محسوب می گردد. طبق گزارش مرکز پزشکی دانشگاه مریلند، همچنین ویتامین های گروه B به بدن برای استفاده از چربی و پروتئین کمک می کنند و برای حفظ سلامت سیستم عصبی، چشم، پوست، مو و کبد نیز مهم هستند. 

بطور خاص B5 در موارد زیر نقش دارد:

•    تشکیل گلبول های قرمز خون
•    تولید هورمون های استرس و جنسی
•    حفظ سلامت دستگاه گوارش
•    تولید ویتامین های دیگر، بویژه B2 یا ریبوفلاوین
•    سنتز کلسترول

همچنین دیده شده است مصرف ویتامین B5 به عنوان یک مکمل در کاهش کلسترول نیز موثر خواهد بود. در تحقیقی که در سال 2011 در نشریه «تحقیقات تغذیه» منتشر شد، محققین «مرکز طول عمر پرینستون» واقع در نیوجرسی، دریافتند مکمل های پانتتین که از ویتامین B5 مشتق می شوند، کلسترول تام و کلسترول LDL را در افراد با خطر کم تا متوسط ابتلا به بیماری های قلبی عروقی، کاهش می دهد.

تحقیقی دیگر در کالج پزشکی آساهیکاوا واقع در ژاپن نشان داد که پانتتین ممکن است در پیشگیری از آنژیوپاتی دیابتی سودمند باشد. همچنین در تحقیقی که توسط آکادمی ملی علوم گرودنو در بلاروس انجام شد، مشخص گردید که پانتتین در درمان دیابت نیز می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

منابع
طبق منابع کتابخانه ملی پزشکی امریکا، قارچ، حبوبات، عدس، آووکادو، شیر، تخم مرغ، کلم، اعضای خوراکی مانند کبد و کلیه ها، سیب زمینی های سفید و شیرین، غلات سبوس دار و مخمر، از جمله منابع خوب پانتوتنیک اسید هستند. علاوه بر این منابع، موسسه لینوس پائولینگ در دانشگاه ایالتی اورگان، زرده تخم مرغ، بروکلی، ماهی، صدف، مرغ و ماست را نیز به این لیست اضافه می کند.

دانشگاه مرکز پزشکی مریلند اعلام کرد، مخمر، ذرت، گل کلم، کلم پیچ، گوجه فرنگی، لپه، بادام زمینی، سویا، دانه آفتاب گردان، خرچنگ و ماهی سالمون بهترین منابع ویتامین B5 هستند.

چه میزان B5 نیاز دارید؟
اطلاعات کمی درباره مقادیر مجاز ویتامین B5 وجود دارد و مقدار توصیه شده روزانه (RDA) برای این ویتامین توسط هیئت علمی غذا و تغذیه موسسه پزشکی اعلام نشده است. با این وجود، این هیئت علمی یک راهنمای مرجع رژیم (DRIs) برای B5 تنظیم کرده اند. اطلاعات زیر مقدار DRI کافی و توصیه شده را طبق کتابخانه ملی پزشکی امریکا نشان می دهد:

•    سنین 0-6 ماهه: 1.7 میلی گرم در روز
•    سنین 7-12 ماهه: 1.8 میلی گرم در روز
•    سنین 1-3 سال: 2 میلی گرم در روز
•    سنین 4-8 سال: 3 میلی گرم در روز
•    سنین 9-13 سال: 4 میلی گرم در روز
•    سنین 14 سال و بزرگتر: 5 میلی گرم در روز

ممکن است زنان باردار و شیرده به مقادیر بیشتری از پانتوتنیک اسید نیاز داشته باشند و باید برای دریافت اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت کنند.

کمبود
کمبود B5 بسیار نادر است. طبق اظهارات دانشگاه اورگان، کمبود این ویتامین تنها در کسانی دیده می شود که سوء تغذیه شدید دارند. شایع ترین عارضه جانبی کمبود پانتوتنیک اسید ضعف عمومی است. همچنین طبق اعلام مرکز پزشکی دانشگاه مریلند، تحریک پذیری، بی خوابی، استفراغ، افسردگی، درد معده، سوزش پا و عفونت قسمت فوقانی سیستم تنفسی، می توانند از دیگر عوارض جانبی باشند.

هیچ یک از بیماری ها به کمبود B5 وابسته نیست و به نظر نمی رسد سلول ها تحت تاثیر این کمبود قرار بگیرند. طبق یک مقاله در نشریه Vitamins and Hormones در سال 1991، ممکن است سلول ها به منظور جبران کمبود پانتوتنیک اسید به قابلیت ذخیره پانتوتنات از طریق بازیافت آن که از تخریب مولکول های دیگر به دست می آید مجهز شده باشند.

مکمل های B5
برخی مطالعات نشان می دهند که مصرف مکمل های پانتوتنیک اسید می توانند در درمان و یا پیشگیری از بیماری ها کمک کنند. به عنوان نمونه، همانطور که در مجله International Journal for Vitamin and Nutritional Research منتشر شده است، مشخص شده است که مقادیر بالاتر پانتوتنات باعث بهبود ترمیم زخم می شود. حتی مصرف یک مولتی ویتامین که حاوی B5 است می تواند سودمند باشد.

دکتر استیو کوشنِر، موسس و مدیر تحقیق و توسعه شرکت Victory Nutrition International گفت: «ارزش مصرف مکمل ها موضوعی مورد بحث است. به هرحال، یک گزارش در نشریه انجمن پزشکی امریکا در سال 2002 بیان کرد که تمام امریکایی ها باید حداقل یک مولتی ویتامین روزانه مصرف کنند.»

مصرف بیش از حد و عوارض جانبی
از آنجایی که ویتامین B5 محلول در آب است، مقادیر اضافی آن به سادگی توسط بدن جدا شده و از طریق دستگاه ادراری دفع می شود، بنابراین نگرانی زیادی در مورد مصرف بیش از حد وجود ندارد. با این وجود طبق اظهارات دانشگاه اورگان دیده شده است که مقدار بسیار زیاد ویتامین B5، 10 تا 20 گرم در روز، می تواند موجب اسهال شود.